Polecane artykuły
ZAPRASZAM DO SKLEPU
znajdziesz w nim
WZORY
DOKUMENTY NA ZAMÓWIENIE
NEWSLETTER
Prawnik dla firm
Zajmuję się kompleksową obsługą prawną
przedsiębiorców,
w tym spółek,
e-biznesu oraz twórców.
Stawiam na holistyczne podejście, profesjonalizm i długofalowe relacje.
Prawnik dla Firm – Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych
Stworzyłeś dzieło i z pewnością masz wiele pytań o prawa autorskie.
Czy oby na pewno dzieło jest utworem?
Jakie przysługują prawa autorskie do dzieła?
W jakiej formie przenieść prawa autorskie na zamawiającego?
Czy umowa o dzieło przenosi prawa autorskie?
Odpowiedzi znajdziesz w moim artykule.
Spis treści
-
Propozycja treści skutecznej umowy o przeniesienie autorskich prawa majątkowych.
-
Zmawiam umowę o dzieło i umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych.
Kiedy przysługują prawa autorskie do dzieła?
Wtedy, gdy rezultat Twojej pracy jest utworem w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej „pr. aut.”).
„Art. 1. 1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.
Twoje dzieło jest utworem, jeśli stanowi rezultat twórczej działalności, który charakteryzuje się indywidualnym charakterem i został ustalony w jakiejkolwiek postaci, pozwalającej na jego percepcję.
Kiedy dzieło spełni wszystkie trzy przesłanki – indywidualności, twórczości oraz ustalenia, to masz pewność, że rezultat Twojej pracy to utwór.
Pamiętaj, że prawa autorskie podlegają ochronie z mocy ustawy, co oznacza, że nie musisz spełnić jakichkolwiek formalności, aby przepisy chroniły Twój interes ekonomiczny (prawa majątkowe) oraz niemajątkowe wartości (prawa osobiste).
Ochrona prawnoautorska trwa od chwili ustalenia utworu, tj. od momentu pozwalającej na jego percepcję do 70 lat od dnia śmierci twórcy.
Ustalenie to moment, w którym możliwe jest zapoznanie się z dziełem przynajmniej przez jednego odbiorcę poza twórcą.
Rodzaje praw autorskich
Prawa autorskie możemy podzielić na autorskie prawa osobiste oraz autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste to prawa podmiotowe, które chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem. Nie mogą być przedmiotem umowy o przeniesie praw autorskich.
Przykładową listę autorskich praw osobistych znajdziesz w art. 16 pr. aut. Zgodnie z tym przepisem autorskie prawa osobiste to w szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu;
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa osobiste to wyjątkowa więź twórcy z utworem.
Na czym polega jej wyjątkowość? Po pierwsze na tym, że posiada nieograniczoną w czasie trwałość, a po drugie, że jest „autorskim dobrem osobistym”, którego nie można zbyć lub zrzec się.
Zapamiętaj, że nikt nie może zanegować faktu, iż jesteś twórcą dzieła – utworu, do którego przeniesiesz prawo własności na zamawiającego. Pomimo przeniesienia autorskich praw majątkowych, masz prawo podpisywać się pod swoim dziełem i żądać oznaczania siebie jako wykonawca.
Nabywca autorskich praw majątkowych nigdy nie zostanie twórcą utworu. Prawo autorskie wyróżnia status twórcy w kilku przepisach, np. w art. 46 pr. aut.
„Art. 46 pr. aut. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.”
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe są związane z ochroną interesów majątkowych twórcy. To jemu przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Autorskie prawa majątkowe to suma uprawnień konkretyzowanych przez odniesienie do pojęcia pola eksploatacji.
Pole eksploatacji oznacza sposób korzystania z utworu.
Pola eksploatacji - przykłady
Przykładowy katalog pól eksploatacji przedstawia art. 50 pr. aut. Katalog jest otwarty co oznacza, że w umowie możesz wskazać na dodatkowe pola.
Co wziąć pod uwagę podczas wyodrębniania pól?
Przede wszystkim potencjał pola do realizacji wartości ekonomicznych, tj. przynoszenia korzyści majątkowych.
„Art. 50. pr. aut. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 –publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.”
Jak skutecznie przenieść autorskie prawa majątkowe?
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych musi zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). W przeciwnym wypadku przeniesienie praw będzie nieważne. Autorskie prawa majątkowe pozostaną przy twórcy i można będzie jedynie uznać, że doszło do konkludentnego udzielenia licencji niewyłącznej.
Jeżeli nie możesz zawrzeć umowy na piśmie, to zalecam formę elektroniczną w rozumieniu art. 78 (1) § 2 Kodeksu cywilnego, dalej „k.c.”.
„ Art. 78 (1) k.c.
§ 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
§ 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.”
Zapamiętaj, że według przepisów k.c. oświadczenie wysłane w treści e-maila stanowi formę dokumentową, nie zaś elektroniczną.
Prawa autorskie - umowa
Przepisy prawa nie wskazują, jakie konkretne postanowienia powinna zawierać umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych do dzieła, lecz brak niektórych z elementów spowoduje, że umowa będzie niekompletna i tym samym nie zabezpieczy w odpowiedni sposób Twojego interesu.
Rozdział piąty pr. aut. zawiera bardzo ogólną regulacje dotyczącą umów, których przedmiotem są autorskie prawa majątkowe, dlatego w przypadkach nieuregulowanych przez pr. aut. zastosowanie znajdą przepisy k.c.
W polskim porządku prawnym zgodnie z art. 353¹ k.c. obowiązuje zasada swobody umów, która ma swoje źródło w:
- art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji RP (zasada poszanowania wolności i prawa innych),
- art. 20 Konstytucji (zasada gospodarki rynkowej opartej na wolności działalności gospodarczej),
- art. 22 Konstytucji (zasada ograniczenia wolności działalności gospodarczej tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny).
Swoboda umów oznacza, że masz możliwość zawarcia i ukształtowania treści zobowiązania w granicach zakreślonych przez prawo, zasady współżycia społecznego i zgodnie z celem, który nie sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku.
Propozycja treści skutecznej umowy o przeniesienie autorskich prawa majątkowych
Przedmiot umowy
Przeniesienie autorskich prawa majątkowych do dzieła może nastąpić na mocy dodatkowych postanowień umowy o dzieło lub w odrębnej umowie.
W umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych musi znaleźć się opis dzieła, do którego przenosisz autorskie prawa majątkowe na zamawiającego.
Nie możesz przenieść autorskich praw majątkowych do dzieł – utworów, które powstaną w przyszłości i wyczerpią cały Twój dorobek. Tego typu zapis jest nieważny, a jeżeli stanowi jedyne postanowienie określające przedmiot umowy, to wówczas cała umowa może zostać unieważniona.
Zapamiętaj, że wydanie dzieła nie oznacza przeniesienia autorskich praw majątkowych.
„ Art. 52 pr. aut.
1. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych do utworu".
Oświadczenie zbywcy
Do przeniesienia autorskich praw majątkowych ma zastosowanie zasada "Nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet", zgodnie z którą zbywca nie może przenieść na nabywcę więcej praw niż sam posiada. Nie dojdzie zatem do skutecznego przeniesienia praw w sytuacji, w której będziesz próbował przenieść autorskie prawa majątkowe, które ci nie przysługują.
Pola eksploatacji – sposób korzystania z praw autorskich
Pola eksploatacji opisałam w podtytule wyżej „Autorskie prawa majątkowe”. Dodam, że wskazanie pól eksploatacji – sposobu korzystania z dzieła jest konieczne.
Strony mają obowiązek wyraźnego wymienienia w umowie pól eksploatacji, albowiem umowa obejmuje wyłącznie pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione (art. 41 ust. 2 pr. aut.).
Chwila przejścia praw
W praktyce strony umowy ustalają, że moment przejścia praw na nabywcę następuje w chwili zapłaty wynagrodzenia.
Jeżeli nie określisz momentu przejścia autorskich praw na zamawiającego, to zgodnie z art. 64 pr. aut. należy przyjąć domniemanie , że prawa te przechodzą w momencie przyjęcia dzieła.
„Art. 64 pr. aut. Umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba że postanowiono w niej inaczej.”
Wynagrodzenie za prawa autorskie
Stanowi element konieczny w przypadku odpłatnego przeniesienia autorskich praw majątkowych do dzieła. Wysokość wynagrodzenia określ z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z dysponowania dziełem. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, masz prawo do odrębnego wynagrodzenia za korzystanie z dzieła na każdym polu eksploatacji.
Czas obowiązywania umowy
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych może zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony. Czas obowiązywania umowy zależy od celu zbycia praw oraz interesów stron umowy.
Stosunek do utworów zależnych
W przypadku braku regulacji praw do utworów zależnych, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.
Prawnik dla Firm
Prawo autorskie nie nadaje uprawnieniom majątkowym wyraźnego kształtu, lecz opisuje ich podstawowe cechy, wskutek czego strony umowy mogą samodzielnie tworzyć proces obrotu uprawnieniami autorskimi, odpowiednio do celów przyświecających zbyciu praw.
Przykładowo dopuszczalne jest przeniesienie prawa autorskiego na wybranym polu eksploatacji z jednoczesnym zakazem rozporządzania nabytym uprawnieniem, które wyczerpie się po jednorazowym akcie eksploatacji lub przeniesienie autorskich praw majątkowych z zastrzeżeniem warunku (art. 89 k.c.) bądź terminu (art. 116 k.c.).
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wraz z załącznikami powinna stanowić wynik szczegółowej analizy sytuacji prawnej oraz Twoich potrzeb.
Skuteczna umowa to taka, która zabezpiecza interesy stron w zrównoważony sposób oraz chroni przed sporem sądowym.
Przed zamówieniem wzorca umowy w pierwszej kolejności omów sprawę z prawnikiem i upewnij się czy sporządzony przez niego wzorzec będzie wystarczający dla ochrony interesów zamawiających.
Zapamiętaj, że konstruując umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych należy zawsze rozważyć, czy dany przepis będzie miał zastosowanie do twórcy i do nabywcy praw.
Masz dodatkowe pytania? Potrzebujesz umowy lub analizy kluczowych postanowień?
Zapraszam do kontaktu. Na stronie z umowami znajdziesz przykładową listę umów, którą prawnik dla firm stworzy na Twoje indywidualne zamówienie.
Prawnik dla Firm Ewelina Fuławka
ZMAWIAM UMOWĘ O DZIEŁO I UMOWĘ O PRZENIESIENIE AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH
NOTA PRAWNO–INFORMACYJNA
Wiadomości prawne zawarte w niniejszym artykule nie stanowią porady prawnej, lecz mają charakter informacyjny. Artykuł uwzględnia stan prawny obowiązujący w dniu jego sporządzenia tj. w dniu 03.03.2022 r.
PODSTAWA PRAWNA
- ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1062),
- ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o finansowym wsparciu produkcji audiowizualnej ( t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 50 ze zm.),
- ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii ( t.j. Dz.U. 2021 poz. 257).
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE
Chcesz skorzystać z artykułu? Kup licencję na treść. Zakupiona licencja umożliwia publikację w Internecie w zgodzie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. oraz z prawami majątkowymi Autora publikacji. Kopiowanie oraz rozpowszechnianie artykułu bez zgody Autora jest niedozwolone i może podlegać odpowiedzialności cywilnej. Za wykorzystanie artykułu bez uprzedniej pisemnej zgody autora, ustala się minimalną wysokość opłaty licencyjnej w kwocie wskazanej w § 23 ust. 6 Regulaminu świadczenia usług Centrum Prawnego Online.
Przydatne informacje i porady.
Twoja firma zgodna z prawem.
Blog prawny dla firm
Prawnik Ewelina Fuławka
Jesteśmy tutaj
od pon. do czw. od 09:00 do 17:00
w pt. nieczynne